50 χρόνια από το θάνατο του "ποιητή των Θαλασσών": Αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία από το Δήμο Παλαιού Φαλήρου
Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το πολυθεματικό αφιέρωμα του Δήμου Παλαιού Φαλήρου στη μνήμη του σπουδαίου ποιητή Νίκου Καββαδία, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατό του. Από τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου έως και την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου, η πόλη μας τίμησε τον «ποιητή των θαλασσών» μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων που ταξίδεψαν το κοινό στον κόσμο των στίχων, των ιστοριών και των ονείρων του.
Το αφιέρωμα συνδιοργανώθηκε από τέσσερις φορείς του Δήμου: τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Τμήμα Πολιτισμού, το Τμήμα Παιδείας και την Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων Παλαιού Φαλήρου, ενώ συμμετείχαν ενεργά μαθητές των σχολείων της πόλης, καλλιτέχνες, εκπαιδευτικοί και ερμηνευτές, σε μια πρωτοβουλία που ανέδειξε τη διαχρονική αξία του Καββαδία και τη σύνδεσή του με τη ναυτοσύνη, τη νοσταλγία και τον ταξιδιωτικό ορίζοντα της ποίησής του.
Η πρώτη ημέρα του αφιερώματος ήταν αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του ποιητή, μέσα από μια λογοτεχνική αφήγηση που ζωντάνεψε τις σημαντικότερες στιγμές του Καββαδία, με τη συμμετοχή μαθητών και τη συνοδεία της Χορωδίας «Ανδρέας Λαζάρου» του Δήμου, καθώς και των ερμηνευτών κ. Κώστα Μπιλίση και κ. Κλέωνα Νικολάου. Παράλληλα, στον χώρο εκτέθηκαν έργα τέχνης εμπνευσμένα από την ποίησή του.
Τη δεύτερη ημέρα, τα γυμνάσια και λύκεια του Δήμου παρουσίασαν μια μικρή θεατρική παράσταση βασισμένη σε αποσπάσματα από το έργο του Καββαδία, ενώ ακολούθησαν αναγνώσεις ποιημάτων και ένα διαδραστικό παιχνίδι που είχαν ετοιμάσει οι μαθητές. Ιδιαίτερη στιγμή αποτέλεσε η συζήτηση των παιδιών με τους δημιουργούς των εικαστικών έργων, που τους μύησαν στη διαδικασία μετατροπής του λόγου σε εικόνα.Η αυλαία του αφιερώματος έπεσε με μια ξεχωριστή έκθεση αφιερωμένη στη ζωή και την παρακαταθήκη του Νίκου Καββαδία. Οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν εκθέματα και καλλιτεχνικά έργα εμπνευσμένα από το έργο του ποιητή, βιώνοντας έτσι ένα ταξίδι στον κόσμο του.
Ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, Γιάννης Φωστηρόπουλος, δήλωσε: «Ο Νίκος Καββαδίας είναι ένας ποιητής που ξεπέρασε τα όρια του χρόνου, της θάλασσας και της πατρίδας του. Με αυτό το αφιέρωμα, ο Δήμος μας τίμησε τον άνθρωπο που έκανε την ποίηση να ταξιδεύει και τις λέξεις να μοιάζουν με λιμάνια και θάλασσες. Ευχαριστούμε θερμά όλους τους φορείς που συμμετείχαν, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς που αγκάλιασαν αυτή την πρωτοβουλία, καθώς και τους καλλιτέχνες που έδωσαν ζωή στους στίχους του Καββαδία μέσα από την τέχνη τους. Ο πολιτισμός και η εκπαίδευση είναι οι θεμέλιοι λίθοι μιας κοινωνίας που τιμά το παρελθόν και εμπνέεται για το μέλλον. Ο Δήμος Παλαιού Φαλήρου συνεχίζει να επενδύει στον πολιτισμό και την παιδεία, αναδεικνύοντας μεγάλες προσωπικότητες της λογοτεχνίας μας και ενισχύοντας τη δημιουργική συμμετοχή των πολιτών.»
Νίκος Γιαννιός
Νίκος Καββαδίας, o Οδυσσέας που έγραψε τον δικό του μύθο
Στα πλαίσια του αφιερώματος για τον Νίκο Καββαδία, τον ραψωδό της γαλάζιας θάλασσα, τον Οδυσσέα που έγραψε τον δικό του μύθο, μίλησε ο γνωστός Παλαιοφαληριώτης και λόγιος Νίκος Γιαννιός.
«Η δική μου γενιά, η πρώτη μετά τον πόλεμο, υπήρξε τυχερή. Εμείς, όχι μόνο δεν νιώσαμε την φρίκη του πολέμου, αλλά βιώσαμε την χαρά της απελευθέρωσης: διασκεδάσαμε στα γλέντια και ευνοηθήκαμε από την δημιουργική διάθεση εκείνων που στον πόλεμο υπέφεραν. Των γονιών μας και των φίλων τους. Στο ξεκίνημα της ζωής μας, είχαμε συντροφιά τα θαυμάσια τραγούδια της Βέμπο αλλά και τις έμμετρες δημιουργίες των μεγάλων ποιητών μας. Είμαστε η τελευταία ρομαντική γενιά που διατήρησε την ζωντάνια της σε όλη την διάρκεια της νιότης.
Όλες και όλοι προσπαθούσαμε να εντυπωσιάσουμε. Δεν χάναμε ευκαιρία και ειδικά στις εκδρομές. Μέσα στο πούλμαν δινόταν μάχη, για το ποιος θα πιάσει πρώτος το μικρόφωνο για απαγγελία. Έντονες είναι και οι αναμνήσεις από κάποια υπέροχα φεγγαρόλουστα ανοιξιάτικα βράδια: βαρκάδα, εκεί λίγο πιο έξω από το μικρό λιμανάκι των αλιέων, στολίδι κάποτε της πόλης μας, συντροφιά με τα κορίτσια που αγαπούσαμε. Τραγούδι που το συνόδευαν οι κιθάρες της παρέας, με την μικρή μου φλύαρη φυσαρμόνικα και απαγγελία έμμετρου λόγου. Τον ρομαντισμό μας τον πότισαν οι δημιουργίες των μεγάλων ποιητών μας: Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Βάρναλης, Δροσίνης αλλά και Βαλαωρίτης που κάποια ποιήματά του απαγγέλαμε στις εθνικές επετείους και φυσικά ο ραψωδός της γαλάζιας θάλασσας, Νίκος Καββαδίας. Ο Οδυσσέας που έγραψε τον δικό του μύθο. Πολύ θα ήθελα να μπορούσα να απαγγείλω απόψε ένα κομμάτι του καθενός αλλά η βραδιά προστάζει μονάχα Καββαδία:
Πώς να διαλέξω τι να πω; Οι στίχοι είναι πινελιές που ‘χει κρατήσει η μνήμη:
Κάτω σε φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη πριν δέκα χρόνια μεθυσμένη μου είπες σ’ αγαπώ
Ετούτο το μαχαίρι εδώ που θέλεις ν’ αγοράσεις με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το ‘χει ζώσει
Πως πάνω σ’ άτι εκάλπαζε στην πλάτη της θαλάσσης και πίσωθέ του ετρέχανε γοργόνες με φτερά
Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό, στάλα την στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου.
Φύγε εσέ σου πρέπει στέρεα γη»
Ναι, το Πούσι
Ένα υπέροχο ερωτικό ποίημα. Ένα θαλασσινό σονέτο. Μια εικόνα που σε ταξιδεύει, μια ζωγραφιά, μια θαλασσογραφία. Γράφτηκε το 1940, και έδωσε τον τίτλο στην ομώνυμη συλλογή που κυκλοφόρησε το 1947. Βρισκόμαστε στην διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, και ταξιδεύουν μέσα στην ομίχλη, από την Αγγλία, προς στην Χιλή. Έχει παλιόκαιρο και είναι διάχυτη η αγωνία του κινδύνου που διατρέχουν, ώσπου τους βυθίζει ένα Γερμανικό υποβρύχιο και χάνονται στην μέση του ωκεανού. Και ξάφνου, εκεί, μέσα στο πιλοτήριο, έρχεται εκείνη να τον βρει ντυμένη στ’ άσπρα, κι αυτός την διώχνει. Φύγε, της λέει, δεν είμαι εδώ, έχω πνιγεί. Δεν μπορείς να με δεις. Φύγε, σε περιμένει η στεριά. Εκεί πρέπει να είσαι. Αλλά ας το πούμε με τα λόγια του ποιητή:
Έπεσε το πούσι αποβραδίς
το καραβοφάναρο χαμένο
κι έφτασες χωρίς να σε προσμένω
μες στην τιμονιέρα να με δεις.
Κάτασπρα φοράς κι έχεις βραχεί,
πλέκω σαλαμάστρα τα μαλλιά σου.
Κάτου, στα νερά του Port Pegassu
βρέχει πάντα τέτοιαν εποχή.
Μας παραμονεύει ο θερμαστής,
με τα δυο του πόδια στις καδένες.
Μην κοιτάς ποτέ σου τις αντένες,
με την τρικυμία θα ζαλιστείς.
Βλαστημά ο λοστρόμος τον καιρό,
κι είν' αλάργα τόσο η Τοκοπίλα
Από να φοβάμαι και να καρτερώ
κάλλιο περισκόπιο και τορπίλα.
Φύγε! Εσέ σου πρέπει στέρεα γη.
Ήρθες να με δεις κι όμως δε μ' είδες
έχω απ' τα μεσάνυχτα πνιγεί,
χίλια μίλια πέρ' απ' τις Εβρίδες.